Κείμενα - Παρουσιάσεις - Δράσεις

Υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου – Ανέστιοι: Από τα χρόνια του Τρωϊκου Πολέμου μέχρι τις μέρες μας

pdf 4,82 MB

 

Η ανθρώπινη μοίρα είναι σχεδόν ταυτισμένη με την εγκατάσταση, τη συγκροτημένη διαβίωση και τη δημιουργία εστίας. Οι άνθρωποι ανά τους αιώνες πορεύονται με την ελπίδα και την αγωνία ενός χώρου-τόπου που θα τους επιτρέπει να ζουν με ασφάλεια, να δημιουργούν και να ευημερούν.

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου αρκετές περιοχές του πλανήτη πλήττονται συχνά από κάθε είδους φυσικές καταστροφές, φυλετικές αντιθέσεις, κοινωνικές συγκρούσεις και πολεμικές συρράξεις. Τα θύματα συνήθως είναι ο άμαχος πληθυσμός, κυρίως τα αδύναμα στοιχεία του, τα παιδιά, οι γυναίκες, οι φτωχοί και οι ανήμποροι που εγκαταλείπουν τις εστίες τους και αναζητούν ασφαλές καταφύγιο. Οι πορείες αυτών των ανθρώπων παραμένουν στις μέρες μας ανατριχιαστικά επίκαιρες.

Μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια ιστορίας δεν έγινε εφικτό όλοι οι κάτοικοι της γης να ζουν με αξιοπρεπή τρόπο. Πάνω από ενάμισι δισεκατομμύριο άνθρωποι σήμερα διαβιούν σε εντελώς ακατάλληλες κατοικίες και ο αριθμός αυτός αυξάνεται υπερβολικά αν συνυπολογιστούν κι εκείνοι που στερούνται ακόμη και τα στοιχειώδη. Με την παρούσα ψηφιακή έκδοση «ΑΝΕΣΤΙΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΡΩΪΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ» του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, και την εικαστική έκθεση που τη συνοδεύει, ελπίζουμε να φωτίσουμε κάποιες πλευρές του προβλήματος, να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό για το τι σημαίνει να πορεύεται κάποιος χωρίς εστία και να προβληματιστούμε όλοι μας πώς θα μπορούσαμε να συμβάλουμε στη λύση του.

Ευχαριστούμε ολόψυχα την Εξοχότατη Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, που έθεσε υπό την αιγίδα της την έκδοση. Ευχαριστούμε θερμά επίσης το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την ευγενική χορηγία του, ιδιαίτερα τη Διεύθυνση Εικαστικών, Αρχιτεκτονικής, Φωτογραφίας και Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού.

Η έκδοση Ανέστιοι είναι διαρθρωμένη σε τέσσερις ενότητες.

Στην πρώτη, ως εισαγωγική, περιλαμβάνονται χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την ποίηση, την πεζογραφία και την ιστορία για τον ξεριζωμό των ανθρώπων, τα περισσότερα επικεντρωμένα στον ελληνικό χώρο, στοιχειωδώς σχολιασμένα. Ορισμένα από αυτά τα κείμενα συνοδεύονται από εικαστικά έργα της Βασιλικής Κολιπέτσα που φτιάχτηκαν ειδικά για κάποια κείμενα και την ευχαριστούμε θερμά.

Στη δεύτερη ενότητα φιλοξενούνται μια σειρά από σύγχρονα κείμενα μελετητών και πνευματικών ανθρώπων που, μετά από κάλεσμά μας, έσκυψαν με ενσυναίσθηση στο θέμα, χαρίζοντάς μας άφθονη τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Ευχαριστούμε ολόψυχα τους Ρωμανό Γεροδήμο, Κώστα Γεωργουσόπουλο, Πέτρο Θέμελη, Μυρτώ Κιούρτη, Νίκη Σταυρίδη, τις ποιήτριες Μυρτώ Παπαχριστοφόρου και Σοφία Πόταρη, όπως και τη ζωγράφο Κατερίνα Ατταλίδου για ένα έργο της που κοσμεί το ποίημα της Μυρτώς Παπαχριστοφόρου και τη ζωγράφο Κρίστι Γρηγορίου για τα έργα της που συνοδεύουν το κείμενο της Νίκης Σταυρίδη.

Η τρίτη ενότητα αποτελείται από κείμενα φορέων με κάποιο θεσμικό ρόλο. Πρώτα η συμμετοχή της «Αthens Comics Library», όπου ευχαριστούμε τις Ντίνα Ντζιώρα, Λήδα Τσενέ και Βασιλεία Βαξεβάνη για τη συνεργασία τους, ώστε να μοιραστούν μαζί μας τη ματιά των παιδιών που άφησαν το σπίτι τους και αναζητούν μια νέα εστία. Έπειτα η συγκλονιστική αφήγηση της ομάδας του περιοδικού των αστέγων «σχεδία», που τους ευχαριστούμε για τη συμμετοχή τους. Ακολουθεί ένα φωτογραφικό οδοιπορικό των σύγχρονων αστέγων της Αθήνας με την ευαίσθητη ματιά της ιστορικού τέχνης Λουΐζας Καραπιδάκη και του αρχιτέκτονα Άρι Πέτρου. Τέλος, η περσινή (Ιούνιος 2020) επίσημη Έκθεση της «Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες» και η πρόσφατη δήλωση (19 Ιουνίου 2021) του αρμόδιου Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ Filippo Grandi για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων.

Η έκδοση ολοκληρώνεται με την τέταρτη ενότητα που αποτελεί και τον βασικό κορμό του εγχειρήματος. Πρόκειται για μια εικαστική έκθεση γύρω από το θέμα «Ανέστιοι» με επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Λουΐζας Καραπιδάκη και τη συμμετοχή, με ποικίλα εικαστικά έργα και κείμενα, των καλλιτεχνών Βασίλη Βλασταρά, Γιώργου Καζάζη, Νικομάχης Καρακωνστάνογλου, Αφροδίτης Λίτη, Χριστίνας Μήτρεντσε, Άγγελου Παπαδημητρίου, Ηλία Παπαηλιάκη, Αρτέμιδος Ποταμιάνου, Παναγιώτη Σιάγκρη, Ελένης Τζάτζαλος και Μανταλίνας Ψωμά, οι οποίοι με τόση φαντασία, ευαισθησία, μεράκι και τέχνη δημιούργησαν για να φτάσει το μήνυμά τους στο ευρύ κοινό. Ευχαριστούμε όλες και όλους θερμά για την πολύτιμη συνδρομή τους. Υπόψη ότι τα πρωτότυπα αυτά έργα θα εκτεθούν φέτος στην οικία Κατακουζηνού, με επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Λουΐζας Καραπιδάκη, ώστε να μπορέσει να τα απολαύσει από κοντά το φιλότεχνο κοινό, όσο, βεβαίως, μας επιτρέψουν οι συνθήκες και τα πρωτόκολλα υγιεινής για την πανδημία.

Το ζήτημα των ανθρώπων που για διαφορετικούς λόγους αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εστία τους είναι διαχρονικό, πανανθρώπινο, δεν είναι αόρατο και αόριστο και μας αφορά όλους. Το μέλλον με τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής δεν φαντάζει πια τόσο μακρινό και ενώνουμε τη φωνή μας με όσους προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν το ευρύτερο κοινό γύρω από τα σχετικά θέματα. Όσο ανέφικτο και αν φαίνεται, θέλουμε να ελπίζουμε σε έναν κόσμο όπου όλοι θα έχουν μια αξιοπρεπή εστία και έναν δίκαιο τρόπο ζωής.

Σοφία Πελοποννησίου-Βασιλάκου Ζήσιμος Χ. Συνοδινός

Κατεβάστε εδώ την ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου

Blueprint για Μουσεία και Χώρους Πολιτισμού φιλικούς προς την Άνοια

pdf 2,21 MB

Χαιρετισμός του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού

Ο κάθε άνθρωπος είναι οι αναμνήσεις του. Αυτές τον καθορίζουν και αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Το να χάνει κανείς το παρελθόν του είναι μια τραυματική εμπειρία, τόσο για τον ίδιο όσο και για τους δικούς του. Άλλωστε ο κάθε άνθρωπος και ο κάθε πολιτισμός στηρίζεται στη μνήμη αλλά και στην ελπίδα. Χωρίς αυτά είναι δύσκολο να υπάρξει ζωή. Επειδή η ζωή του κάθε ανθρώπου είναι πολύτιμη, έχουμε την πεποίθηση ότι αυτόν τον δύσκολο δρόμο καλούνται να φωτίσουν έστω και λίγο οι χώροι πολιτισμού, προσφέροντας εξαιρετικά συναισθήματα σε όλους όσοι αντιμετωπίζουν ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα υγείας, θυμίζοντάς τους πως η ζωή παραμένει όμορφη και μοναδική μέχρι την τελευταία της στιγμή.

Γι’ αυτό και στο Δ.Σ. του Ιδρύματος Κατακουζηνού υποστηρίξαμε με κάθε τρόπο την πρόταση της κυρίας Μαρίας Οικονομοπούλου να «ανοίξει» η Οικία Κατακουζηνού στους συμπολίτες μας που δοκιμάζονται χάνοντας τις αναμνήσεις τους αλλά όχι και την ελπίδα τους. Αυτή ήταν και η μικρή φιλοδοξία των ανθρώπων της Οικίας Κατακουζηνού, οικίας του νευρολόγου-ψυχίατρου Άγγελου Κατακουζηνού, που με τη αγαστή συνεργασία της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών και την πολύτιμη βοήθεια του Κοινωφελούς Ιδρύματος TIMA προσπάθησαν να υπηρετήσουν με ενσυναίσθηση και φροντίδα αυτόν το σκοπό δημιουργώντας τον συγκεκριμένο οδηγό που ευελπιστεί να φωτίσει ένα τόσο δύσκολο, διαχρονικό και πανανθρώπινο θέμα, να ανοίξει έναν διάλογο και μια προοπτική στην κοινωνία μας. Συγκεκριμένα, η πρόταση που παρουσιάζεται με τη μορφή ψηφιακού βιβλίου (e-book) βασίστηκε σε μια έρευνα που συνοδεύτηκε από μια σειρά ξεναγήσεων, οι οποίες μάλιστα είχαν την ιδιαιτερότητα, λόγω της αδυναμίας να γίνουν επισκέψεις στο χώρο της Οικίας Κατακουζηνού, ότι διεξήχθησαν με ψηφιακό τρόπο.

Η πολύτιμη συνεργασία με την Εταιρεία Alzheimer Αθηνών και την κλινική νευροψυχολόγο Ελένη Μαργιώτη μάς επέτρεψε να γνωρίσουμε την Οικία Κατακουζηνού σε εκλεκτούς φίλους και να μοιραστούμε μοναδικές στιγμές. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο TIMA Κοινωφελές Ίδρυμα για την πολύτιμη υποστήριξή του καθώς και σε όλους όσοι απάντησαν στα ερωτηματολόγια που στάλθηκαν, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε μια –9– καλύτερη εικόνα πώς οι διάφοροι χώροι πολιτισμού μπορούν να γίνουν πιο φιλικοί σε συνανθρώπους μας με προβλήματα άνοιας, αλλά και σε όσους έχουν αναλάβει το ιερό καθήκον της φροντίδας τους.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μπορέσουν όλοι εκείνοι που σαν τον Αινεία δεν επιθυμούν να εγκαταλείψουν τον δικό τους Αγχίση στο πεδίο της άνισης μάχης με την αρρώστια, να αισθανθούν πως η προσφορά τους αναγνωρίζεται και πως η πορεία τους δεν είναι μοναχική. Θερμές ευχαριστίες στην ιστορικό τέχνης Ίριδα Κρητικού στον ιστορικό-αρχειονόμο, Ζήσιμο Χ. Συνοδινό, Β’ Αντιπρόεδρο του Δ.Σ. του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, και στον Δημήτρη Χατζημαρινάκη για την πολύτιμη βοήθειά τους ώστε να ολοκληρωθεί με τον καλύτερο τρόπο το όλο εγχείρημα.

Σοφία Ε. Πελοποννησίου-Βασιλάκου, Μουσειολόγος
Γραμματέας Δ.Σ. του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού
Επιμελήτρια της Οικίας Κατακουζηνού

Η Πολιτιστική και Αρχιτεκτονική Δημιουργία τα χρόνια του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα. (Το παράδειγμα του Άγγελου Κατακουζηνού και της γενιάς του)

pdf 5,71 MB

 

To συγκεκριμένο πρόγραμμα σχεδιάστηκε με στόχο την παρουσίαση της Πολιτιστικής και Αρχιτεκτονικής Δημιουργίας τα χρόνια του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα.
Είναι αποτέλεσμα εθελοντικής εργασίας των ανθρώπων του Ιδρύματος Κατακουζηνού μετά από πρόταση για συνεργασία για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς με την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής.
Η ιδέα και ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος ανήκει στην μουσειολόγο και επιμελήτρια της Οικίας Κατακουζηνού Σοφία Ε. Πελοποννησίου η οποία συνεργάστηκε και με μια ομάδα  ανθρώπων με διαφορετικές ιδιότητες και οπτικές για να υπάρχει μια όσο γίνεται πολύπλευρη και αντικειμενική παρουσίαση των γεγονότων.
Ο στόχος είναι να προσφέρει ένα ταξίδι στα χρόνια αυτά, να θυμίσει ανθρώπους που σφράγισαν την εποχή τους, όπως τον Άγγελο Κατακουζηνό και τη γενιά του. Προβάλει ανθρώπους που δημιούργησαν και που αρκετοί από αυτούς υπηρέτησαν με αυτοθυσία το ιδανικό μιας καλύτερης πατρίδας και ενός δικαιότερου κόσμου. Οι συγκεκριμένοι δημιουργοί παρουσιάζονται κυρίως με χρονολογική σειρά και εκφράζουν διαφορετικές αντιλήψεις.
Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα παρουσιάζοντας εκπροσώπους της περιόδου του μεσοπολέμου, φιλοδοξεί να θυμίσει τα όσα εκείνοι κατόρθωσαν σε χαλεπούς καιρούς και να τονίσει το πνεύμα συνεργασίας που τους  χαρακτήριζε πέρα από τις διαφορές τους. Ευελπιστεί επίσης να δώσει πρότυπα σε νέους ανθρώπους ώστε να αγωνιστούν με ποιότητα, δύναμη και συνεργασία με στόχο τη δημιουργία.
Το πρόγραμμα αυτό παρουσιάζει ενδεικτικά κάποιες μορφές και γεγονότα για περαιτέρω σκέψη και είναι ανοιχτό σε καινούργιες προσθήκες.
Η ιδέα είναι να είναι προσβάσιμο ψηφιακά από όλους και είναι χωρισμένο σε ενότητες ώστε  μαθητές και καθηγητές να επιλέγουν τη θεματική που τους ενδιαφέρει.
Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Οικία Κατακουζηνού το 2012 από τη μουσειολόγο Σοφία Ε. Πελοποννησίου Βασιλάκου και στη συνέχεια λίγους μήνες αργότερα παρουσιάστηκε από την ίδια στο ICOM. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στην Σοφία Ε. Πελοποννησίου Βασιλάκου και στο Ίδρυμα Κατακουζηνού.
Το πρόγραμμα θα παρουσιάζεται κατά διαστήματα στην Οικία Κατακουζηνού αλλά είναι ψηφιακά προσβάσιμο σε όλους τους ενδιαφερόμενους, μέρος της κοινωνικής προσφοράς του Ιδρύματος Α. & Λ. Κατακουζηνού.
Για περισσότερες πληροφορίες στο info@katakouzenos.gr