Η Justyna Borucka επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στο διάλογο μεταξύ του υδάτινου στοιχείου, του Αιγαιοπελαγίτικου φωτός και των ενδεικτικών της καταγωγικής μας περιοχής αντικειμένων, των οστών, εκκινώντας από την λαϊκή πεποίθηση κατά την οποία ο άνθρωπος ξεκινά ως ένας σωρός από κόκκαλα.
Ενώ κάποιοι εξ΄ημών εκτελούμε το χρέος μας καθόσον εξελισσόμαστε σε μια οργανωμένη δομή, η Justyna Borucka διανύει τον δύσκολο μεγάλο κύκλο της αυτοοργάνωσης, της διαμόρφωσης του υλικού της σε ένα ενιαίο περιβάλλον, της τοποθέτησης των εμβληματικών σημαδιών για την ζωή και τον θάνατο.
Η έκθεση “Znaki Signs Σήματα” θα παρουσιαστεί από την Παρασκευή 1 Ιουνίου 2016 έως την Κυριακή 12 Ιουνίου 2016 στην Οικία Κατακουζηνού.
Εγκαίνια έκθεσης: 1 Ιουνίου, 20.00μ.μ.
Ωράριο: Πέμπτη 2 Ιουνίου, 5-7
Σάββατο 4 Ιουνίου και Κυριακή 12.00-15.00
Τετάρτη 8 Ιουνίου και Πέμπτη 9 Ιουνίου: 17.00-19.00
Σάββατο 11 και Κυριακή 12 Ιουνίου: 12.00-15.00
Η Justyna Borucka γεννήθηκε στην Βαρσοβία το 1978. Μεγάλωσε στο Μιλάνο, σπούδασε στο Λονδίνο και από το 2010 ζει κι εργάζεται στην Ελλάδα.
Σιωπή
(Όχι άλλες ιστορίες)
της Σοφίας Τσούρτη, επικοινωνιολόγου
Η Justyna Borucka εικαστική δημιουργός από την Πολωνία με θητεία στην Κεντρική Ευρώπη, ζει κι εργάζεται στην Ελλάδα από το 2010. Η επί μακρόν παραμονή της στη νησιωτική Ελλάδα πέρα από την επιβεβαίωση μιας βαθιάς, ζωντανής και σταθερής σχέσης με τη θάλασσα την οδήγησε στους δρόμους των αδέσποτων ζώων, σ΄αυτούς από τους οποίους ενίοτε οι περιηγητές δεν ξεφεύγουν. Όταν οι ταξιδιώτες παγιδεύονται, η κίνηση κι η ενέργειά τους εγκλωβίζεται μέσα σε αυτό το κλειστό περιβάλλον αναφοράς, καθόσον κομμάτια από το φυσικό τους σώμα βρίσκονται εδώ κι εκεί, φαγωμένα από άλλα δυνατότερα ζώα, περισσότερο αποφασισμένα από τα ίδια να ζήσουν με οποιοδήποτε τίμημα. Κάπου εκεί στα ίχνη των αδέσποτων ζώων, στα ίχνη εκείνων που είχαν κάποτε αφεντικό αλλά ξέφυγαν, στα ίχνη ακόμα και των όχι καλά εκπαιδευμένων, ελάχιστα πειθαρχημένων αγελαίων ζώων, η Justyna Borucka ανακάλυψε ως άλλος Κοντορεβυθούλης τα σημάδια που όφειλε να βάλει προκειμένου να γυρίσει πίσω κραταιά κι αρτιμελής, σε θέση να μεταφέρει την μαρτυρία των χαμένων ζωών. Κι ενώ τα σημάδια της δεν ήταν άλλα από τα κόκκαλα των απρόσεκτων, θυματοποιημένων, απείθαρχων ζωντανών, στο τέλος της διαδρομής, στην επιστροφή, εκεί που επιστρέφει στο εργαστήριό της διαπιστώνει ότι δεν έχει πλέον ιστορίες να πει. Τα χαμένα ζωντανά καταγράφηκαν μέσα της μ’ έναν τρόπο αμετάκλητο, κι η αναζήτησή της πλέον σχετίζεται με την ποιότητα εκείνη που συνιστά την παρόρμηση για ζωή, την κεντρική εκείνη έννοια που «κατάπιε» όλα τα αφηγήματα, πραγματικά και φανταστικά, τις ιστορίες των ζωντανών που ξεστράτισαν από το κοπάδι και απέμειναν μόνο τα μισοθαμμένα στην άμμο κόκκαλά τους να τα θυμίζουν.
H Justyna Borucka δεν θέλει να πει καμιά ιστορία, δεν προτίθεται να περιγράψει κανένα βίωμα, επεξεργάζεται δημιουργικές λύσεις για την απόδοση της αναφερόμενης διαδικασίας «κατάποσης», για το πώς δηλαδή όλες οι ρητές κι υπόρρητες αφηγήσεις ενσωματώνονται σιωπηλά σε μια κυρίαρχη συνθήκη, και καταλήγει στην ένθεση των κοκκάλων σε αφαιρετικές αποτυπώσεις των συχνότερα εντοπιζόμενων αποχρώσεων του Αιγαιοπελαγίτικου τοπίου, του τοπίου εντός του οποίου βρέθηκε κι αντί της εύκολης και άμεσης σχέσης με το φως στράφηκε στις ανασκαφές. Σκάβοντας αναζητά κανείς τα λιγότερο πεποιημένα, τα λιγότερο επιτηδευμένα ευρήματα. Η Justyna Borucka από ένα τέτοιο εγχείρημα διέσωσε κάτι παραπάνω από τα flotsam & jetsam, ακόμα και από τα αποκαθαρμένα των σαρκικών υπολειμμάτων κόκκαλα που εντόπιζε στις μεγάλες της βόλτες: η δημιουργός προσέγγισε την αξία της σημασιολογικά φορτισμένης σιωπής, και κατόρθωσε να αναδείξει την ένταση μεταξύ της πεποίθησης εκείνης κατά την οποία τα πράγματα γίνεται να αλλάξουν-πράγμα που εξαρτάται από την ανθρώπινη παρέμβαση και την ελεύθερη βούληση- και της ντετερμινιστικής παθητικής αντίληψης σύμφωνα με την οποία όλα είναι έξωθεν, άνωθεν προσδιορισμένα και η ανθρώπινη παρεμβολή μια εξαιρετικά ασθενής, ενίοτε περιττή υπόθεση.
Σε ό,τι δε αφορά τις ιστορίες που δεν ειπώθηκαν, κανείς δεν μας διαβεβαιώνει ότι αυτές δεν μεταφέρονται με την ίδια δυναμική μέσω άλλου εκφραστικού οχήματος στους δυνητικούς τους ακροατές και τους αναγνώστες. Τα ένθετα κόκκαλα στα αφαιρετικά περιβάλλοντα της Justyna Borucka ενδέχεται να μεταβιβάζουν χαμηλόφωνα εάν όχι σε καθεστώς τέλειας σιωπής ένα κωδικοποιημένο μήνυμα που αφορά όλους όσους προτίθενται να μετέχουν στη θαραλλέα απόφαση της ανασκαφής. Μπορεί ακόμα να φέρουν το μήνυμα γραμμένο σε μια γλώσσα μη αναγνωρίσιμη για τους ερευνητές. Σε κάθε περίπτωση τα κόκκαλα της Justyna Borucka ανακινούν στο θεατή την ανάγκη μετακίνησης από μια θέση ασφάλειας σε μια στάση διακινδύνευσης.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην Πρεσβεία της Πολωνίας στην Αθήνα και στην Σοφία Τσούρτη για την πολύτιμη βοήθειά τους.
